Zien en gezien worden: alles over fietsverlichting

Om ervoor te zorgen dat je als fietser tijdens het fietsen goed zichtbaar bent en snel wordt opgemerkt door andere weggebruikers, heb je verlichting voor je fiets nodig. In Duitsland is het ontwerp van fietsverlichting bij wet geregeld in het Reglement Verkeersvergunningen (StVZO): Voor- en achterreflector en diverse reflectoren zijn verplicht. Er is een groot aanbod aan lampen voor je fiets. Naast de bekende verlichting kun je je fiets ook uitrusten met grootlicht en remlicht. Verlichtingssystemen op batterijen of accu's zijn eveneens toegestaan. Hoe kies je uit dit ruime aanbod de beste verlichting voor je fiets? Welke verlichting past bij jouw fiets en bij jou? En wat betekenen lux- en lumenwaarden?

DE JUISTE VERLICHTING VOOR JE FIETS: REFLECTOREN VOOR EN ACHTER

Wist je dat je een onderscheid moet maken tussen actieve en passieve elementen als het gaat om verlichting voor je fiets? Actieve elementen zoals voor- en achterlichten genereren zelf licht en worden gevoed door batterijen, een accu of een dynamo. Passieve elementen, zoals reflectoren ,hebben daarentegen geen stroomvoorziening nodig omdat zij licht weerkaatsen..
Koplampen stralen wit licht uit vóór de fiets. Fabrikanten gebruiken ofwel een conventionele gloeilamp, een of meer ledlampen of een halogeenlamp als lichtbron. Bovendien is er vaak een geïntegreerd standlicht dat je fiets van licht voorziet wanneer je stilstaat..
Naast de koplamp aan de voorzijde moeten fietsen in de regel aan de achterkant met ten minste één rood achterlicht zijn uitgerust. Ook het achterlicht wordt aangedreven door een dynamo, accu of batterijen. Een achterlicht mag niet lager dan 25 centimeter boven de grond gemonteerd worden. Bij het SON zadelpenachterlicht wordt het licht van een krachtige ledlamp zijdelings uitgespreid, bijvoorbeeld via twee gegroefde profielen. Met deze twee lichtbronnen naast elkaar kan het achteropkomende verkeer de afstand visueel beter inschatten - dat betekent voor jou meer veiligheid. Natuurlijk zijn er ook sets met koplampen en achterlichten te koop. Voorbeelden zijn de zeer lichte SIGMA SPORTSTER/MONO RL verlichtingsset met krachtige accu en twee helderheidsniveau’s of de Busch+Müller IXON CORE / IXXI DIODEN-ACHTERLICHT set met aluminium behuizing aan de voorzijde en een achterlicht dat je aan de zadelpen bevestigt.

DYNAMO OF ACCU VOOR JE FIETSVERLICHTING?

Hij bestaat nog steeds - de klassieke dynamo die wordt aangedreven door het draaien van het wiel. Moderne naafdynamo's, bijvoorbeeld van Shimano, leveren tegenwoordig energie met veel minder weerstand, zodat je niet te hard hoeft te trappen. Dynamo's hebben enkele voordelen:

• Naafdynamo's zijn beschermd tegen invloeden van buitenaf, zoals vocht.
• Ze zijn onderhoudsarm, betrouwbaar en robuust.
• Nooit meer zonder licht: Een dynamo is permanent geïnstalleerd en is dus bij elke rit aanwezig.
• Veel lampen hebben sensorfuncties. Ze gaan automatisch aan of schakelen automatisch over van dag- naar nachtrijlicht. Deze functie werkt het meest betrouwbaar in combinatie met een naafdynamo, aangezien deze continue stroom levert.
• Als je met een dynamo rijdt, ben je nooit onverlicht onderweg, want er zijn geen batterijen die plotseling leeg kunnen raken.

• Bij veel modellen kun je schakelen tussen de power- en de spaarmodus.
• Deze lampen zijn bijzonder klein en licht en passen ook in een jerseyzak..
• Sommige hebben een zeer lange lichtduur.
• Sommige modellen zijn compatibel met verwisselbare batterijen.

LUMEN EN LUX ALS BELANGRIJKE WAARDEN VOOR FIETSVERLICHTING

De lampen die zijn goedgekeurd voor gebruik op de weg hebben vaak een lux-waarde tussen 15 en 150. Bij lampen voor offroad-gebruik ligt deze waarde vaak wat hoger. In de regel wordt minimaal 10 lux aanbevolen, maar dit heeft meer te maken met "gezien worden" dan met zichtbaarheid in het donker. Overigens herken je voor een gebruik in Duitsland goedgekeurde lampen aan een K met een golfsymbool op de behuizing.
Vooral bij krachtigere lampen vermelden fabrikanten graag de lumenwaarde. Maar wat betekenen lux en lumen? De eenheid lumen (lm) beschrijft de zichtbare lichtstroom en geeft dus aan hoeveel licht een lichtbron in alle richtingen uitstraalt. De lumenwaarde helpt je om de helderheid van een lamp in te schatten: Hoe hoger de waarde, hoe meer licht een lamp uitstraalt. De meeteenheid lux (lx) daarentegen is verlichtingssterkte. Het beschrijft de lichtstroom (gemeten in lumen) die op een bepaald oppervlak valt.

HET IS DE LICHTVERDELING DIE TELT

Noch lux, noch lumen zeggen iets over hoeveel licht je fietslamp daadwerkelijk geeft. Het ontwerp van de lamp en de reflector zijn ook belangrijk omdat zij de lichtverdeling bepalen. Een paar vragen ter oriëntatie:

• Is de lichtverdeling van de lamp net zo breed als als een fietspad? De verlichting op je fiets is dan alleen voldoende voor de stad en verlichte routes..
• Verlicht de lamp het gebied direct voor je fiets goed in de breedte? Dit biedt meer veiligheid buiten de gebaande fietspaden en buiten het stadscentrum.
• Reikt het lichtveld 20 tot 40 meter naar voren? Hoe gelijkmatig is de lichtverdeling? Dit is belangrijk bij hogere snelheden en op hobbelige wegen.

GROOTLICHT OP DE FIETS: SPECIALE VERLICHTING VOOR E-BIKES

Het grootlicht biedt een bijzonder veiligheidsvoordeel op elektrische fietsen. Je kunt hiermee nog veiliger rijden. Het grootlicht schijnt ver voor de voor standaardlicht voorgeschreven licht-donkergrens uit. Het helpt je ook om obstakels zoals laaghangende takken tijdig te herkennen. Maar let op: Net als bij een auto moet je het grootlicht dimmen bij tegemoetkomend verkeer en in de bebouwde kom.
De IQ-XM van Busch+Müller is een voorbeeld van een koplamp met grootlicht. Met een knop op het stuur schakel je tussen grootlichtmodus met 120 lux extra en dimlichtmodus als standaardlicht met 80 lux. De fabrikanten geven in de productdetails aan welke lampen geschikt zijn voor welke e-bikemotor en welk accusysteem.

REFLECTOREN MAKEN DEEL UIT VAN JE FIETSVERLICHTING

Reflectoren vullen de verlichting op je fiets aan: Een witte voorreflector op de koplamp en een grote rode reflector achter op de fiets. Bij wielen heb je de keuze: Gebruik banden met een doorlopende reflecterende streep op de zijwand of de klassieke twee gele spaakreflectoren per wiel. Reflecterende spaakclips zijn ook mogelijk, zoals de 3M SEKUCLIP COMPACT spaakreflectoren. Voor het beste resultaat bevestig je aan elke spaak een reflector. Tenslotte kun je ook nog gele reflectoren op de pedalen bevestigen.

DE JUISTE VERLICHTING VOOR JE FIETS - WAAROP MOET JE LETTEN?

Eén ding is duidelijk: Met zoveel keuze, veiligheidswinst, lichtsterkte en -technologie, zijn er geen excuses meer voor gebrekkige verlichting op een fiets. Zien en gezien worden staat voorop. Tot slot volgen hier enkele belangrijke aspecten die je zullen helpen de beste verlichting voor je fiets te kiezen:

• Hoe helderder hoe beter?
  Afgezien van het feit dat helderheid zeker een belangrijke factor is bij de aankoop van een lamp, moet je er zeker van zijn dat de lamp aan de geldende regels voldoet. Onthoud ook: De felste lamp heeft geen nut als het licht niet wordt verdeeld in overeenstemming met je rijstijl. In de stad is het voldoende als je fietsverlichting het directe veld voor de fiets verlicht. Ga je over onverharde wegen of rijd je buiten de bebouwde kom? Dan zijn niet alleen hogere lux- of lumenwaarden aan te bevelen: De verlichting van verafgelegen objecten is bijzonder belangrijk. Een populaire koplamp in het hogere lux-bereik met homogene verlichting op grote afstand en korte afstand is bijvoorbeeld de IQ-X van Busch+Müller met 100 lux.
• Voordelig en compact? Uiteraard.
  Als je je fiets uitrust met verlichting, hoef je niet perse diep in de buidel te tasten: compacte naafdynamolampen zoals de AXA PICO30-T STEADY bieden een standlicht en automatische omschakeling tussen dag- en nachtrijlicht. Met het energiezuinige dagrijlicht branden slechts enkele ledlampjes die ervoor zorgen dat je gezien wordt. Afhankelijk van de lichtomstandigheden gaat ook het hoofdlicht aan. Dit is superhandig voor in de stad en op routes die goed verlicht zijn/li>
• Topklasse
  De krachtigste koplampen hebben ongeveer 150 lux. Een voorbeeld van de 150 lux-klasse is de op batterijen werkende B+M IXON SPACE LED 150 lux. Je kunt de helderheid van deze koplamp instellen met een vingersensor, zodat je stroom kunt besparen op goed verlichte gedeelten en de volledige lichtsterkte kunt gebruiken in het donker.
• Verblind anderen niet
  Om ervoor te zorgen dat deze krachtige lampen niet verblinden, is een niet-verblindende afstelling en bevestiging belangrijk. In de regel zijn er geen voorschriften meer voor de uitlijning van de lichtkegel. Bij de montage moet je alleen zorgen voor een hoogte tussen 40 en 120 centimeter aan de voorkant en 25 en 120 centimeter aan de achterkant.
• Dit is uiteraard afhankelijk van het model fiets.
  Stads- en trekkingfietsen zijn meestal uitgerust met een naafdynamo die in de fabriek reeds wordt gemonteerd. Racefietsen en mountainbikes moet je daarentegen zelf uitrusten met een verlichtingssysteem. Afhankelijk van het gebruiksgebied kun je dan de juiste verlichting kiezen.